Hedef Pin
≈ 4,0 bar (3–4 bar)
Hedef Pout
≤ 1,0 bar
ΔP
≥ 3,0 bar
Karışım
%50 saf su + %50 glikol
SAYKON indüksiyon makinelerinde soğutma devresinin sağlıklı çalışması; giriş basıncının (Pin) doğru seviyede tutulması, çıkış basıncının (Pout) izlenmesi ve akışın sürekliliği ile garanti edilir. Makine üzerindeki iki manometre (giriş/çıkış) ve akış sensörü sahada hızlı teşhis için en pratik araçlardır.
Tasarım Hedefleri (Özet)
Kısa mantık: Yüksek Pin + düşük Pout = yüksek ΔP ⇒ güçlü türbülans, iyi ısı transferi, güvenli çalışma.
ΔP < 3 bar ise akış sensörü hataya düşmese bile soğutma kalitesi kritiktir.
⚠️ KRİTİK: Soğutma Kalitesi = Elektronik Ömrü
🔥 Yetersiz Soğutma, Ekipman Ömrünü Doğrudan Kısaltır
SAYKON indüksiyon makinelerinde soğutma sadece "ısınmayı önlemek" için değil, kritik elektronik bileşenlerin tasarım ömrüne ulaşması içindir. ΔP < 3 bar durumunda bile makine çalışıyor görünebilir, ancak aşağıdaki bileşenlerde gözle görülmeyen bozulma hızla ilerler:
🔴 IGBT Modülleri: Arrhenius Yasası - Her +10°C sıcaklık artışı, IGBT ömrünü %50 kısaltır. Normal: 50,000 saat → Kötü soğutma: 12,500 saat
🟡 Kondansatörler: Dielektrik bozulma - 85°C+ sıcaklıkta kapasite hızla düşer, ESR artar. Sonuç: Rezonans bozulması, güç faktörü düşüşü, ani patlama riski
🟠 Trafolar: Yalıtım sınıfı aşımı - Sargı sıcaklığı 130°C+ olursa yalıtım kalıcı hasar görür. Kısa devre, ark oluşumu, yangın riski
🔵 Lehim ve Bağlantılar: Termal stres - Sürekli genleşme-daralma döngüsü mikro çatlaklar oluşturur. Ani kopma, sökülme, direnç artışı
📌 NET SONUÇ: Pin < 3 bar veya Pout > 1.5 bar durumunda sistem "çalışıyor" görünür ama elektronik sessizce bozulur. 6-12 ay içinde beklenmedik arızalar, pahalı modül değişimleri ve üretim duruşları kaçınılmazdır.
📸 Gerçek Makine Örneği: Manometreleri Tanıyın
SAYKON İndüksiyon Makinesi - Manometre Konumları
Makine üzerinde iki manometre bulunur:
📍 Sol Manometre - GİRİŞ (Pin): Kırmızı kadran. Hedef: 3.8-4.2 bar. Pompa çıkış basıncını gösterir.
📍 Sağ Manometre - ÇIKIŞ (Pout): Yeşil/Mavi kadran. Hedef: ≤1.0 bar. Dönüş hattı basıncını gösterir.
⚠️ ÖNEMLİ: Her iki manometreyi de birlikte okuyun. ΔP = Pin - Pout farkı ≥3 bar olmalıdır! Bu fark IGBT, kondansatör ve trafo ömrünü doğrudan etkiler.
Manometreler Ne Söyler? (Hızlı Teşhis Tablosu)
| Durum | Pin (bar) | Pout (bar) | ΔP (bar) | Olası Anlam | İlk Aksiyon |
|---|---|---|---|---|---|
| ✅ Normal | 3.8–4.2 | 0.4–1.0 | ≥3.0 | Her şey yolunda, elektronik güvende | İzleme, periyodik bakım |
| ⚠️ Giriş düşük | <3.0 | 0.2–0.8 | <3.0 | Pompa zayıf/emme hattı → IGBT riski | Depo, emiş filtresi, hava alma |
| ⚠️ Çıkış yüksek | 3.5–4.2 | >1.0 | ~2.0–3.0 | Dönüş boğulma → Kondansatör riski | Filtre/eşanjör/hat çapı |
| ❌ Her ikisi düşük | <3.0 | <0.5 | <3.0 | Genel debi düşüklüğü → TÜM bileşenler risk altında | Depo, emiş sızıntısı, pompa |
| ❓ Pout ≈ 0 | 3.8–4.2 | 0–0.2 | ≥3.6 | Dönüş çok serbest; toplam debi kontrol | Akış sensörü okuyor mu? |
| 🔴 Her ikisi yüksek | >4.5 | >1.5 | ~3.0 | Aşırı kısıtlı dönüş → Pompa ve trafo zorlanıyor | Hattı aç, vanaları kontrol et |
Çıkış Basıncının Yüksekliği (Pout > 1,0 bar) Ne Anlama Gelir?
Pout > 1,0 bar genellikle dönüş hattında gereğinden fazla karşı basınç olduğunu gösterir. Filtre doluluğu, tıkalı eşanjör, dar kuplör/dirsekler, kireç/çamur birikimi, uzun/ince hat veya chiller kaynaklı geri basınç tipiktir.
🔥 Elektronik Etkisi: Pout yüksek → ΔP düşer → Türbülans zayıflar → IGBT ve kondansatörlerde lokal sıcak noktalar oluşur → 6-12 ay içinde kondansatör patlaması veya IGBT modül arızası ile sonuçlanır.
Çözüm Sıralaması (Pout Yüksekse)
- Görsel kontrol: kıvrılmış hortum, ezilmiş hat, kapalı vana?
- Filtre/strainer: sök-temizle; partikül varsa kimyasal temizlik planla.
- Kuplör/dirsek çapları: gereksiz daraltmaları gider.
- Eşanjör/chiller: ayrı manometreyle giriş-çıkış farklarını ölç.
- Hat mimarisi: uzun/ince dönüş hattını kısa ve yeterli çap ile güncelle.
- Sıvı bakımı: karışımı %50/50'ye çek, duru suyla flush yap.
Giriş Basıncı (Pin) Neden Hayati?
Pin ≈ 4 bar hedefi; pompanın kavitasyonsuz, kararlı debide çalışması içindir. Pin < 3 bar ise türbülans zayıflar, ΔP düşer, sıcak noktalar oluşur.
🔥 Elektronik Etkisi: Pin düşük → Pompa zorlanır → Debi yetersiz → IGBT, trafo ve kondansatörlerde aşırı ısınma → Ömür %50-75 kısalır
Pin Düşükse Olası Nedenler
- Depo seviyesi düşük / emişte hava
- Emiş filtresi tıkalı veya emme hattı daralmış/ezilmiş
- Pompa aşınmış (kanat, rulman)
- Yanlış karışım/soğuk ortam: viskozite artar
- Emişte mikro kaçak: rakor/kelepçe
Çözüm Sıralaması (Pin Düşükse)
- Depo & emiş hattı: seviye, kaçak, hava alma tapasını kontrol et
- Emiş filtresi: temizle/değiştir
- Pompa sağlığı: gürültü-titreşim-ısı; revizyon/değişim
- Karışım & sıcaklık: %50/50 doğrula; çok soğukta devreyi ısıt
- Hava tahliyesi (purge): en yüksek noktadan tekrarla
Akış Sensörü ile Manometreleri Birlikte Okuma
Akış hatası varsa: manometreleri yorumlayın. Pin düşükse emiş/pompa/hava tarafına; Pout yüksekse dönüş/filtre/eşanjör tarafına odaklanın. Akış hatası yoksa dahi ΔP ≥ 3 bar koşulunu doğrulayın.
🔩 Tesisatçılar İçin: Hat Çapını Güvenlik Marjıyla Seçin
İndüksiyon sistemlerinde "su akışı" değil, "ısı taşıma kapasitesi" kritiktir. Dar hat, ΔP'yi artırır, debiyi düşürür, pompayı zorlar. Modül içi kanallar zaten yüksek dirençlidir; hat da dar seçilirse Pout yükselir, Pin düşer ve sıcak noktalar oluşur.
Önerilen Çaplar (Örnek)
| Güç | Min. Çap | Güvenlik Marjlı Çap | Yetersizse Tipik Sonuç |
|---|---|---|---|
| 30–50 kW | ¾" (DN20) | 1" (DN25) | Akış hataları, lokal ısınma |
| 80–160 kW | 1" (DN25) | 1¼" (DN32) | ΔP < 3 bar, Pout yüksek |
| 200–300 kW | 1¼" (DN32) | 1½" (DN40) | Pompa zorlanır, sesli çalışma |
| 400 kW+ | 1½" (DN40) | 2" (DN50) | Dönüş boğulur, debi düşer |
Basit kural: Toplam hat uzunluğu 5 m'den fazlaysa, en az bir çap büyütün. Uzun hat, çok dirsek, filtre ve ara eşanjör varsa her 5 metre için +1 çap büyütme düşünün.
Darcy–Weisbach yaklaşımıyla basitleştirilmiş ifade: ΔP ∝ L / D⁵. Çap yarıya inerse basınç kaybı yaklaşık 32 kat artar.
🔩 Tesisatçılar İçin Önemli Not: Giriş/Çıkış Hat Çapını "Güvenlik Marjı" ile Seçin
Birçok kullanıcı "su gayet iyi akıyor", "diğer makinelerde sorun yok", "biz hep böyle yapıyoruz" gibi geri bildirimler verir. Ancak indüksiyon ısıtma sistemlerinde "su akışı" değil, "ısı taşıma kapasitesi" önemlidir. Bu fark çoğu zaman gözle anlaşılmaz ama elektronik ömrünü doğrudan etkiler.
💡 Neden Sadece Akış Hızı Değil, Hat Çapı da Kritik?
Soğutma hattında her 1 mm daralma, sistemde basınç farkını (ΔP) artırır, debiyi düşürür ve pompayı zorlar. SAYKON makineleri, modül içi kanallarda zaten yüksek iç direnç barındırır. Eğer tesisat hattı da gereksiz dar seçilirse:
- Dönüş hattı boğulur → çıkış basıncı (Pout) yükselir.
- Giriş basıncı (Pin) düşer, çünkü pompa hattın direncine karşı daha çok çalışmak zorundadır.
- Akış sensörü zaman zaman akış düşüklüğü hatası verir.
- Elektronik elemanlarda lokal sıcak noktalar (hot spot) oluşur.
🔥 Sonuç: "Su gayet iyi akıyor" ifadesi gözle görülen debiyi, "makineyi soğutan akış" ise hidrolik kesiti ve ısı transferini temsil eder. Bu ikisi aynı şey değildir.
📏 Örnekle Açıklayalım
| Güç | Minimum Tavsiye Hat Çapı | Güvenlik Marjlı Çap | Yetersizse Olası Sonuç |
|---|---|---|---|
| 30–50 kW | ¾" (DN20) | 1" (DN25) | Akış hataları, lokal ısınma |
| 80–160 kW | 1" (DN25) | 1¼" (DN32) | ΔP < 3 bar, Pout yüksek |
| 200–300 kW | 1¼" (DN32) | 1½" (DN40) | Pompa zorlanır, sesli çalışma |
| 400 kW ve üzeri | 1½" (DN40) | 2" (DN50) | Dönüş hattı boğulur, debi düşer |
Basit kural: Toplam hat uzunluğu 5 metreden fazlaysa, en az bir çap büyütün. Dar boru yerine geniş boru = düşük ΔP, yüksek güvenlik payı.
🧰 Saha Gerçekleri ve Cevapları
🗣 "Su gayet iyi akıyor."
👉 Gözle görülen akış, sistemin ısı taşıma kapasitesini garanti etmez. IGBT'ler 80–90 °C'ye çıktığında sistem hâlâ çalışıyor görünebilir ama yarı iletken ömrü her 10 °C artışta yarıya düşer.
🗣 "Diğer makinelerde hep bu çap yeterliydi."
👉 Diğer makinelerdeki bobin geometrisi, IGBT soğutucu yapısı veya pompa basıncı farklı olabilir. SAYKON sistemleri yüksek frekanslı, yüksek yoğunlukta çalışır; bu nedenle soğutma hattında daha fazla akış rezervi gerekir.
🗣 "Biz hep böyle yapıyoruz, hiç sorun yaşamadık."
👉 Doğrudan gözlenmeyen sorunlar (örneğin modül ömrü kısalması, hassas bileşenlerde mikro çatlaklar, zamanla arızalanan contalar) genellikle dar hat nedeniyle artan sıcaklık gradyentlerinden kaynaklanır. Bunlar kısa vadede fark edilmez, ama 6–12 ay içinde sistemin kararlılığını bozar.
🧠 Teknik Perspektif: Debi Kaybı Formülü ile Gerçekler
Basitleştirilmiş Darcy–Weisbach bağıntısı:
ΔP ∝ L / D⁵
Yani boru çapı (D) yarıya inerse, basınç kaybı yaklaşık 32 kat artar. Bu da pompanın aynı debiyi sağlaması için çok daha fazla enerji harcaması ve ısınması anlamına gelir.
📌 Sonuç: "Hat genişliği", yalnızca mekanik bir detay değil, elektronik ömrü belirleyen temel unsurdur.
🧾 Sonuç ve Öneri
- Makine üzeri manometreleri sadece kontrol için değil, tesisat uygunluğunu doğrulamak için kullanın.
- Pin ≥ 3 bar, Pout ≤ 1 bar, ΔP ≥ 3 bar olmalı.
- Eğer çıkış basıncı 1,5 bar veya üzerindeyse, hattı en az bir çap büyütün.
- Uzun hat, dirsek, filtre ve ara eşanjör varsa, her 5 metre için +1 çap büyütme güvenli çözümdür.
- Soğutucu karışım her 12–18 ayda bir yenilenmeli, filtreler temizlenmeli.
Unutmayın: "Gözle iyi akan su" elektronik için yeterli değildir; ölçülen basınç farkı iyi akışı tanımlar. SAYKON sistemleri, geniş hat ve yüksek ΔP ile yıllar boyunca sabit performans sunar.
Devreye Alma & Periyodik Kontrol
- İlk doldurma: Demineralize %50 su + %50 glikol, yavaş dolum
- Hava alma: en üst noktadan purge
- Basınç ayarı: ısıtma yapmadan Pin≈4 bar, Pout≤1 bar doğrula
- Sızdırmazlık ve kayıt: Pin/Pout değerlerini tarih-saat ile kaydet
- Periyodik: Aylık manometre okuması; 3–6 ay filtre; 12–18 ay sıvı yenileme
Ücretsiz İndüksiyon Isıtma ve Enerji Tasarrufu danışmalığı Alın !
Daha düşük elektrik tüketerek daha hızlı ve mükemmel indüksiyon ısıtma çözümlerine ulaşmak için birlikte çalışalım.
